Bier brouwen, hoe gaat dat in zijn werk?

Met vier simpele ingrediënten: water, mout, hop en gist brouwen wij elke dag bieren vol smaak. Maar hoe zit dat proces van bier brouwen nou precies in elkaar? Welke stappen worden er ondernomen om er uiteindelijk voor te zorgen dat jij kunt genieten van een heerlijk glas bier?

Het recept

Het bier brouwen begint, zoals bij alles, met een idee. Waar hebben we zin in om te brouwen of wat missen we nog in onze koelkast? Als we een idee hebben gaan Ronald, Sander en onze brouwers aan de slag met het maken van een recept. Zo’n recept komt aardig in de buurt van een recept wat je ook tegenkomt in een kookboek. Zo wordt er bepaald welke mouten, hoppen en gist er gebruikt gaan worden en hoeveel van alles.

Een bierrecept bevat naast ingrediënten ook procesbeschrijvingen, zoals temperaturen, pH-waardes en hoeveelheden CO2. Brouwen we een lekker volle NEIPA? Dan voegen we bijvoorbeeld haver en tarwe toe aan de moutmix. En voor een lekker bittertje voegen we meer hop toe in de kookketel.

Naast de ingrediënten worden er ook keuzes gemaakt over het proces zelf. Zo kunnen er brouwtijden aangepast worden, temperaturen finetunen en stappen verlengen of verkorten om zo het beste en vooral lekkerste resultaat te krijgen. 

Schroten

Als het recept helemaal in orde is gaan we beginnen met het bier brouwen. De brouwdag begint met het schroten van de mout. De zakken mout worden door een van de brouwers in de schrootmolen geleegd en hierin wordt de mout tot ruwe stukjes gemalen.

De hele korrel wordt gebruikt dus zowel de korrel zelf als het kaf. Dit kaf komt later in het proces namelijk nog van pas. Na het schroten wordt de geschrote mout via een buis getransporteerd naar het brouwhuis waar terecht komt in de volgende stap van het proces.

Maischen

De geschrote mout komt terecht in de maischketel, een essentiële stap in het proces van bier brouwen en de eerste ketel van het brouwhuis. Een ketel vol met warm water waarin het zetmeel van de mout omgezet wordt in suikers. Dit wordt gedaan door bepaalde enzymen uit de mout die geactiveerd worden door het warme water.

Na een tijdje is het resultaat van het werk van de enzymen een ketel vol met een graanbeslag. Dit beslag verwarmen we vervolgens naar 80 graden waardoor de enzymen stoppen met werken en dan kan het naar de volgende ketel.

Filteren

Het beslag is aangekomen in de filterkuip. De filterkuip heeft een dubbele bodem die dient als een soort zeef. De heldere vloeistof -het wort- stroomt door naar de volgende ketel terwijl het kaf achterblijft op de dubbele bodem. Het kaf vormt hierdoor nog een eigen filter waardoor het wort nog beter gefilterd wordt. Er wordt tijdens dit proces ook extra water toegevoegd zodat alle suikers uit de mout worden gespoeld en meegaan naar het volgende proces van het bier brouwen.

Wat er in de filterkuip overblijft na dit proces noemen we bostel. Bostel bestaat dus uit de kaf en de vaste deeltjes mout waaruit bijna alle suikers zijn onttrokken. Je kunt dit met residu van bierbrouwen verschillende dingen doen. Zo kun je er brood van bakken of het gebruiken als compost in je tuin. Onze bostel gaat naar boer Jan die het voert aan zijn geiten. Vervolgens wordt er met de melk die deze geiten geven kaas gemaakt die je weer kunt proeven in onze proeflokalen!

Koken

In de volgende stap van het bier brouwen wordt het wort in een volgende ketel aan de kook gebracht. Tijdens het koken verdampen ongewenste aroma’s, eiwitten klitten samen en de vloeistof wordt steriel. Ook is dit het moment dat hop zich voor het eerst op het toneel meldt. Wanneer hop in de kookketel wordt toegevoegd zorgt dit ervoor dat het uiteindelijke bier een fijne bitterheid krijgt.

Whirlpool

Door de toevoeging van hop tijdens het koken zijn er weer vaste delen in het bier gekomen. Omdat je deze dingen liever niet in je bier wilt hebben moet dit gescheiden worden. Dit gebeurt in de whirlpool. Het wort wordt schuin deze tank ingeleid waardoor er een centrifugale kracht ontstaat die alle vaste delen in het midden van de tank laat ophopen.

Dit effect kun je thuis nabootsen door een glas met losse thee hard te roeren. Als alle vaste delen zich in het midden van de tank hebben verzameld gaat het heldere wort naar de volgende stap.

Koelen

Voordat we van het wort dat we nu hebben echt kunnen bier brouwen, moet het gekoeld worden. De temperatuur waar het naar gekoeld wordt is afhankelijk van het soort bier dat uiteindelijk uit de tank moet komen. Bij lagers (ondergistende bieren) koelen we naar 10 tot 15 graden.

Bovengistende bieren worden gekoeld naar een temperatuur tussen de 18 en 24 graden. Het water dat wordt gebruikt om te koelen vangen we op in de heet watertank. Dit water gebruiken we later weer als maischwater voor het volgende brouwsel.

worden gekoeld naar een temperatuur tussen de 18 en 24 graden. Het water dat wordt gebruikt om te koelen vangen we op in de heet watertank. Dit water gebruiken we later weer als maischwater voor het volgende brouwsel.

 In elke druppel gebrouwen bier ligt een verhaal van toewijding en ambacht.

Vergisten

Na het koelen gaat het wort naar de vergistingstank. Hier wordt de gist geïntroduceerd aan het wort. Welke giststam dit is en op welke temperatuur er zal worden vergist hebben we al bepaald tijdens het maken van het recept. De vergistingstemperatuur wordt ingesteld en de gist gaat aan de slag.

Tijdens dit proces in bier brouwen eet de gist alle suikers in het wort op en zet het ze om in alcohol en koolzuur. Afhankelijk van de giststam zorgt de gist ook voor verschillende smaken, geuren en aroma’s in het bier. Na ongeveer 1 week heeft de gist zijn werk gedaan en koelen we het geheel naar 2 graden Celsius. Dit doen we bij al onze bieren, of ze nu zwaar in alcohol zijn of juist helemaal, of bijna, geen alcohol bevatten.

IPA’s en andere hoppige bieren worden tijdens hun vergisting ook nog gedryhopt. We voegen dan hop toe aan het vergistende bier zodat er extra veel smaak en aroma uit de hop in het bier kan komen.

Lageren

Het rijpen van bier in een tank, een essentieel onderdeel van het bier brouwen, wordt lageren genoemd. Dit doen wij bij 2 graden Celsius. Tijdens het lageren worden ongewenste stofjes, die ontstaan zijn tijdens de vergisting, opgeruimd. Deze vervliegen of worden door de gist opgeruimd. Ook zorgt deze periode van koude rijping voor het uitzakken van eiwitten, gist en hop naar de bodem van de tank.

Centrifugeren

In de volgende stap van het bier brouwen maken we, na het lageren, het bier klaar om af te vullen. Om ervoor te zorgen dat je geen stukjes in je bier krijgt gaan al onze bieren door een centrifuge, ook wel separator genoemd. Tijdens dit proces blijven alle vloeistoffen, zoals hopoliën, in het bier en worden alle vaste delen uit het bier geslingerd door een sterke centrifugale kracht.

Door het bier sneller of langzamer door dit proces te laten gaan zorgen we voor een consistente helderheid of troebelheid in de bieren. In principe gaan alle bieren dit proces door. Zelfs bieren zoals Hazy Weekend en Frisky! Onze pilsener is het enige bier dat na het centrifugeren nog eens extra gefilterd wordt om het kraakhelder te maken.

Afvullen

De laatste stap van het bier brouwen voordat jij kunt gaan genieten van ons bier is dat het afgevuld moet worden. Dit doen wij op blik, fust en op fles. Tijdens het afvullen is het superbelangrijk dat er zo min mogelijk zuurstof bij het bier komt. Daarom vullen we de blikken, fusten of flessen eerst met CO2 voordat we ze afvullen met bier. Hierdoor blijft er zo min mogelijk zuurstof over in de verpakking en blijft het langer goed.

Bier heeft een hekel aan lucht en licht. Wanneer bier wordt blootgesteld aan deze twee elementen gaat de kwaliteit sneller achteruit. Onder andere daarom vullen wij onze bieren bijna allemaal af op blikken. Door blik kan geen licht het bier bereiken en de kopruimte, de lege ruimte boven in de verpakking, is minimaal en goed zuurstofvrij te maken.

Daarnaast worden blikken sneller koud, nemen ze minder ruimte op in je koelkast en zijn ze efficiënter te vervoeren. Wil je echt de allerbeste bierervaring hebben? Ga dan voor een bier uit fust. Dit is namelijk de allerbeste verpakking voor een bier. Alles weten over welke verpakking het beste is voor je bier en waarom? Lees dan de blog bier uit blik of fles?

Om te genieten van onze bieren uit fust kun je terecht bij onze proeflokalen of bij een van de horecazaken waar ons bier te vinden is. Ook is er de optie om zelf een tap te huren bij ons. Stuur een mailtje naar bestelling@vandestreek-bier.nl met je aanvraag en dan kijken wij of er een tap beschikbaar is!

Genieten!

En zo zijn we aangekomen bij het beste moment van het bier brouwen, het genieten van het resultaat! We hebben je meegenomen langs alle stappen van het brouwproces, van losse ingrediënten tot een heerlijk bier. Wij houden van brouwen en de brouwerij is als een speeltuin voor ons. Nieuwe smaken en technieken ontdekken en de lekkerste bieren brouwen is onze passie en we zijn er nog lang niet klaar mee, proost!